Volgens voormalig De Groene Zaak-CEO Marga Hoek raakt het begrip ‘duurzaam ondernemen’ steeds verder uitgehold. Te vaak wordt het begrip uitgelegd als ‘business die de wereld niet (verder) verslechtert’ – terwijl het eigenlijk zou moeten zijn: business die de wereld verbetert. Zij pleit er dan ook voor om de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties als uitgangspunt te nemen bij het ontwikkelen van en investeren in nieuwe business modellen.
Wat hebt u precies tegen het begrip ‘duurzaam ondernemen’?
“Ik ben er de afgelopen jaren achter gekomen dat veel bedrijven zichzelf ‘duurzaam’ vinden omdat ze hun best doen hun negatieve impact op de ecologische, sociale en financiële activa van de wereld zo klein mogelijk te maken. Dat is wel lovenswaardig, maar tegelijkertijd ook niet genoeg. Echt duurzaam ondernemen is een netto positieve bijdrage aan de wereld leveren via je bedrijf.
Dat is wat Michael E. Porter, een Amerikaanse professor aan Harvard Business University, aanduidt als ‘shared value’: waardecreatie voor tegelijkertijd onderneming én maatschappij. Je zou het ook ‘business for good’ kunnen noemen. Juist de groei en opschaling van dat soort business cases hebben we hard nodig gezien de enorme economische, ecologische en sociale problemen waar de wereld op dit moment mee kampt.”
U pleit ervoor ‘duurzaam’ te vervangen door ‘SDG-driven’. Wat houdt dat in?
“De VN heeft twee jaar geleden 17 zogeheten Sustainable Development Goals geformuleerd, een soort ‘werelddoelstellingen’ die in 2050 zouden moeten zijn gerealiseerd. Hoewel oorspronkelijk gericht op overheden, blijken deze SDG’s een prima kompas voor het bedrijfsleven bij het ontwikkelen van duurzame businessmodellen. Zo blijkt uit een recent PWC-rapport, de SDG Engagement Survey, dat bedrijven in nagenoeg alle industriesectoren ‘climate action’ zien als een van de vijf belangrijkste SDG’s om op te acteren.
Wat mij betreft worden die SDG’s het kompas waarmee we in alle sectoren van het bedrijfsleven, wetenschap en overheid voortaan heel gericht gaan sturen op het oplossen van alle 17 benoemde doelstellingen. Om een concreet voorbeeld te geven: Unilever wil in 2030 als onderneming niet slechts CO2-neutraal zijn, maar CO2-positief. Ofwel: méér duurzame energie opwekken dan de onderneming zelf nodig heeft, zodat ook de omgeving mede verduurzaamd wordt. Dan spreek je dus echt over positieve impact.”
Unilever heeft wijde zakken. Is dit voor gewone bedrijven ook een haalbare strategie? Kunnen die bijvoorbeeld op ondersteuning door de financiële sector rekenen?
“Ik ben ervan overtuigd dat dit voor ieder bedrijf niet alleen een haalbare, maar ook noodzakelijke strategie is wil je niet obsoleet raken. Tegelijkertijd liggen er ook enorme kansen. In het rapport The Breakthrough Forecast hebben John Elkington en zijn team in kaart gebracht welke ontwikkelingen in welke sectoren het meest kansrijk zijn. Zij definieerden 21 breakthrough sweet spots – van 3d-printing tot duurzame airconditioning en van drinkwatermanagement tot genomics – met een marktpotentie van vele miljarden dollars. Wat betreft de financiële sector: ook daar is het besef dat nu echt gehandeld moet worden onmiskenbaar doorgedrongen. Niet voor niets heeft Achim Steiner, directeur van het Milieuprogramma van de VN, 2016 uitgeroepen tot het ‘Year of Green Finance’.
De hoeveelheid duurzame beleggingen is de afgelopen twee jaar met 60% gestegen, waarvan twee derde in Europa. Je ziet dat ook steeds meer stock exchanges zich aansluiten bij het Sustainable Stock Exchanges initiatief, waarmee ze zich committeren aan een set best practices om duurzaam beleggen te bevorderen. Tien jaar geleden bestond het fenomeen ‘groenobligatie’ niet eens. Inmiddels is er voor ruim 42 miljard dollar aan green bonds uitgegeven en liggen er plannen om de groene obligatiemarkt met een nieuw reporting- en risico-instrumentarium wereldwijd op te schalen. Zet dit af tegen de onmiskenbare trend om te desinvesteren in fossiele energie, en duidelijk is dat we op de drempel van een nieuwe tijd staan.”
Als ik het goed samenvat zegt u: we weten op welke terreinen we moeten acteren, het geld verschuift naar de goede kant en de potentiële economische revenuen zijn duizelingwekkend. Is er dan geen enkele ‘maar’?
“Ik constateer dat bedrijven die hun business definiëren als ‘a force for good’ en sturen op ‘shared value’ niet anders kunnen dan ook zélf transformeren. Er is ander leiderschap nodig, andere sturingsprincipes, nieuwe vormen van samenwerking en een fundamenteel andere wijze van innoveren. Getuige de vele tienduizenden duurzame start-ups wereldwijd ontbreekt het niet aan transformatieve ideeën met een groot marktpotentieel. Wel ontbreekt vaak het vermogen om deze ideeën snel op te schalen en om te zetten in concrete producten of diensten met echte maatschappelijke waarde.
Dat is ook precies de bestaansreden van mijn nieuwe onderneming, Business for Good. Dat is in essentie een matchmaker die enerzijds de behoeften in landen en steden identificeert, daar duurzame innovators bij zoekt om deze vervolgens te koppelen aan private investeerders en multinationals, al dan niet in de vorm van een Corporate Venture Capital fonds. Zo kun je veel sneller schaalgrootte creëren, zodat er ook daadwerkelijk sprake is van concrete SDG-impact.”
Is er al een instrumentarium om die concrete impact te meten? Hoe weten bedrijven wat ze doen?
“Het klopt dat ‘concrete SDG-impact’ helemaal niet zo eenvoudig vast te stellen of te meten is. Binnen Business for Good werken we daarom een nieuwe methodiek uit om de waardecreatie - de ‘true value’ - van ondernemingen en beleggingen te meten. Het gaat daarbij overigens niet alleen om positieve impact, maar ook om negatieve. Zo kan een frisdrankfabrikant nog zo duurzaam produceren, een frisdrank vol met suiker draagt niet positief bij aan welke SDG dan ook, sterker, hij draagt waarschijnlijk bij aan obesitas en diabetes en levert dus een ‘min’ op in SDG-termen.
Dus ondanks een reuze duurzaam proces, gemeten in tal van indicatoren met indrukwekkende charts en tabellen en cijfers, valt deze frisdrankfabrikant bij een Business for Good-mapping direct buiten de scope en komt niet in aanmerking om mee te werken of om in te beleggen. Daarnaast blijkt maken van de juiste match tussen duurzame innovators enerzijds en financiers anderzijds een vak apart. Je hebt te maken met allerlei verschillende asset classes met elk hun eigen governance en methodieken. Wat we vanuit Business for Good proberen te doen is om partijen binnen die verschillende asset classes aan te jagen om SDG-gestuurd te gaan investeren. We zien de SDG’s als een taal en het is heel belangrijk dat ook de financiële wereld die taal leert spreken.”
Meer informatie op: businessforgood.world
